Leeuwarden - Geestelijke verzorgers in Fryslân hebben een portaal opgericht waar huisartsen en wijkteams advies kunnen vragen over zingevingsvragen. Nu veel zorg naar de eerste lijn wordt verplaatst komen daar ook de existentiële vragen terecht waarmee patiënten te maken krijgen als ze ernstig ziek worden.

Met de Kwaliteitswet is het recht op geestelijke bijstand in ziekenhuizen en verpleeghuizen geregeld. Iedereen die minimaal 48 uur in het ziekenhuis ligt, heeft recht op die bijstand. Maar ziekenhuizen leggen zich steeds meer toe op hoogcomplexe zorg en bij patiënten die enkel nog voor de behandeling in het gebouw komen, komt de geestelijk verzorger er meestal niet aan te pas.

,,Patiënten worden sneller terugverwezen naar de eerstelijnszorg. Maar die existentiële nood en spirituele vragen, zoals 'Wat betekent het om ziek te zijn? Waarom overkomt mij dit?’ blijven. Die worden door deze ontwikkeling als het ware ook naar de thuissituatie verplaatst", aldus Jan Willem Uringa van het MCL.

Mensen die aangesloten zijn bij de kerk kunnen met hun vragen terecht bij de dominee. ,,Maar de predikant richt zich op zijn eigen parochie, en er is een groeiende groep niet-religieuzen waarbij deze vragen ook opkomen. Als je ziek wordt, is de rode draad in je leven verbroken en soms heb je een andere hand nodig om te helpen die draad weer op te pakken."

Geen vergoeding

Alleen deze week al kreeg Uringa twee verzoeken van huisartsen om bijstand te verlenen. Praktisch probleem, er is geen potje om de hulp uit te betalen. ,,Eigenlijk ben je per geval bezig om te bedelen. Huisartsen kunnen het misschien betalen uit hun budget voor begeleiding of misschien is er iets te regelen bij de gemeente, maar structureel is er niets. Geestelijke verzorging past niet in een dbc (diagnose-behandelcombinatie, red.). In ziekenhuizen zit het geld voor geestelijke bijstand verwerkt in de overhead, maar dat hebben huisartsenpraktijken eigenlijk niet."

De geestelijk verzorgers willen de hulpverleners in de eerste lijn helpen de vragen te herkennen door hen bij te scholen. Als het de artsen niet lukt de geestelijke nood te lenigen, kunnen de pastors alsnog bijspringen.

Artsen in Franeker hebben al een cursus gehad. De groep heeft de praktijk zelf benaderd, zegt praktijkmanager Susan Silvius. ,,Met de groeiende groep ouderen, krijg je ook meer te maken met palliatieve zorg en het is belangrijk niet alleen aandacht te hebben voor het somatische."

Het project wordt ondersteund door GGZ Fryslân en het innovatiefonds van Achmea. Uringa: ,,We willen dat er bij iedereen in de eerste lijn meer aandacht komt voor de vierde dimensie in de zorg: de verbinding tussen lijf, geest en ziel."